Książki AI: Książki w Erze Sztucznej Inteligencji. Nowa Forma Współpracy Autorów z AI
W obliczu dynamicznego rozwoju sztucznej inteligencji, świat literatury staje przed nowymi wyzwaniami i możliwościami. AI przestaje być jedynie futurystyczną wizją, a staje się narzędziem, które coraz częściej wspiera twórców w procesie powstawania książek. W dobie nadchodzących regulacji prawnych, takich jak Rozporządzenie (UE) 2024/1689, znane jako AI Act, kluczowe staje się jasne oznaczanie, w jakim stopniu sztuczna inteligencja brała udział w tworzeniu dzieła.
Dlaczego Oznaczanie Treści z AI Staje się Koniecznością?
AI Act, który wszedł w życie 1 sierpnia 2024 roku, a którego przepisy są wdrażane etapami (m.in. od 2 lutego 2025 r. obowiązek zapewnienia pracownikom kompetencji w zakresie AI Literacy), kładzie nacisk na transparentność treści syntetycznych i obowiązki informacyjne użytkowników AI (art. 50 AI Act). Dla wydawców, autorów i czytelników oznacza to potrzebę wyraźnego komunikowania, czy książka została stworzona wyłącznie przez człowieka, czy też z pomocą lub całkowicie przez AI.
Poza wymogami prawnymi, istnieją silne argumenty etyczne i biznesowe za oznaczaniem treści:
- Zaufanie Czytelników: Czytelnicy mają prawo wiedzieć, kto jest autorem dzieła – człowiek czy maszyna. Transparentność buduje zaufanie do wydawnictwa i autora.
- Wiarygodność: W świecie zalewanym informacjami, jasne określenie roli AI w procesie twórczym pomaga w ocenie wiarygodności i oryginalności treści.
- Etyka Tworzenia: Oznaczanie treści AI to wyraz odpowiedzialności i poszanowania dla procesu twórczego.
Dwa Kluczowe Warianty Oznaczania Książek AI
Biorąc pod uwagę różne stopnie zaangażowania AI w proces tworzenia książki, warto rozważyć dwa główne warianty oznaczeń:
1. Książka Wygenerowana Przez AI (AI Generated Book)
To oznaczenie powinno być stosowane w sytuacjach, gdy znaczna część lub całość treści książki została wygenerowana przez system sztucznej inteligencji. Człowiek w tym przypadku pełni rolę nadzorcy, który zatwierdza lub wprowadza minimalne poprawki, ale nie ingeruje znacząco w strukturę, treść ani styl po wygenerowaniu.
Przykłady zastosowania:
- Generowanie Fabuły i Tekstu: Jeśli narzędzie AI, takie jak zaawansowany model językowy, wygenerowało całe rozdziały lub nawet całą książkę na podstawie briefu lub zestawu parametrów.
- Książki Specjalistyczne: Automatycznie generowane podręczniki zawierające zbiory danych, encyklopedie, słowniki, gdzie AI agreguje i strukturyzuje informacje.
- Treści Marketingowe/Promocyjne: Książki stworzone automatycznie w celach promocyjnych, np. e-booki generowane na podstawie artykułów blogowych.
Sugerowane Oznaczenie:
- Wewnątrz książki (np. na stronie redakcyjnej lub w stopce):
- „Ten materiał został w części lub całości wygenerowany przez system sztucznej inteligencji (AI). Oznaczenie zapewnia pełną przejrzystość jego pochodzenia.”
- „Wygenerowano przez AI. AI Generated.„
- Na okładce lub w opisie wydawcy:
- „Książka wygenerowana przez AI.”
- „W całości wygenerowane przez sztuczną inteligencję.”
2. Książka Wspomagana Przez AI (AI Assisted Book)
To oznaczenie jest odpowiednie, gdy autor-człowiek jest głównym twórcą treści, ale wykorzystał narzędzia AI jako wsparcie w różnych etapach procesu twórczego. W tym przypadku AI pełni rolę narzędzia pomocniczego, a nie głównego autora. Odpowiedzialność za treść merytoryczną i ostateczną formę spoczywa na człowieku.
Przykłady zastosowania:
- Redakcja i Korekta: Użycie AI do poprawy stylu, gramatyki, składni, sugestii słownictwa.
- Wyszukiwanie i Agregacja Danych: Wykorzystanie AI do szybkiego zbierania i syntezowania informacji do celów badawczych.
- Burza Mózgów i Inspiracje: Generowanie pomysłów na fabułę, postaci, tytuły, czy też tworzenie zarysów scenariuszy.
- Tłumaczenia: Wsparcie AI w tłumaczeniu tekstu na inne języki, gdzie ludzki tłumacz weryfikuje i dostosowuje treść.
- Ilustracje: Autor tekstu współpracuje z grafikiem, który do stworzenia ilustracji wykorzystał AI do generowania tła, tekstur, czy początkowych szkiców.
Sugerowane Oznaczenie:
- Wewnątrz książki (np. na stronie redakcyjnej, w przypisie dolnym lub nocie redakcyjnej):
- „Ten materiał został opracowany przez autora przy wsparciu narzędzi sztucznej inteligencji (AI) – m.in. w zakresie redakcji, sugestii językowych lub inspiracji.”
- „Wspomagane przez AI. AI Assisted.„
- Na okładce (jeśli to istotne marketingowo) lub w opisie wydawcy:
- „Książka stworzona z pomocą AI.”
- „Autor korzystał z narzędzi AI.”
Gdzie Umieszczać Oznaczenia w Książkach?
Jasne i konsekwentne umieszczanie oznaczeń jest kluczowe dla transparentności:
- Strona Tytułowa/Redakcyjna: Idealne miejsce na ogólne oświadczenie o użyciu AI.
- Wstęp/Przedmowa Autora: Autor może wyjaśnić, w jaki sposób AI zostało wykorzystane w procesie twórczym.
- Przypisy Dolne/Noty Redakcyjne: Szczegółowe informacje o konkretnych fragmentach, które zostały wygenerowane lub wspomagane przez AI.
- Metadane Książki: Informacje w metadanych (np. w plikach e-booków) mogą być pomocne dla systemów wyszukiwania i katalogowania.
- Opis Wydawcy/Strona Produktowa: Wprowadzenie informacji o użyciu AI w opisach książek online.
Przyszłość Pisania w Symbiozie z AI
Książki pisane we współpracy z AI to nie tylko nowa forma tworzenia treści, ale także obietnica zwiększonej efektywności i kreatywności. Sztuczna inteligencja może stać się nieocenionym asystentem dla pisarzy, otwierając drzwi do nowych gatunków, stylów i możliwości eksploracji języka.
Ważne jest jednak, aby ta rewolucja odbywała się w sposób odpowiedzialny i transparentny. Wdrażanie jasnych i konsekwentnych oznaczeń, takich jak „Wygenerowane przez AI” oraz „Wspomagane przez AI”, jest nie tylko wymogiem prawnym wynikającym z AI Act, ale przede wszystkim świadectwem dojrzałości i etyki w rozwijającej się branży wydawniczej. Dzięki temu czytelnicy będą mogli świadomie wybierać, jakie historie chcą czytać i w jaki sposób zostały one stworzone, a autorzy i wydawcy zbudują silniejsze zaufanie ze swoją publicznością.
